İmalat dalının faaliyet şartlarında bozulma sürüyor

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Mayıs 2022 periyodu sonuçları açıklandı. Eşik kıymet olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların bölümde güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, manşet PMI mayısta bir evvelki aya nazaran yatay seyrederek 49,2 seviyesinde gerçekleşti. Kelam konusu bilgi, imalat dalında faaliyet şartlarının ölçülü seviyede olmakla birlikte üst üste üçüncü ay bozulduğuna işaret etti. Talepte devam eden durağan seyir, mayıs ayında hem üretim hem de yeni siparişlerin ivme kaybetmesine neden oldu. Böylelikle yavaşlama eğilimi üretimde altı aya, yeni siparişlerde sekiz aya ulaştı. Öbür yandan her iki göstergede de azalışın sürat kesmesi rölâtif bir düzgünleşme manasına geldi. Bu ortada yeni ihracat siparişlerinde son iki yılın en süratli düşüşü yaşanırken kimi firmalar Avrupa’daki ekonomik yavaşlamaya dikkat çekti.

Kapasite genişletme gayretlerinin bir modülü olarak imalatçılar istihdamı artırmaya devam etti. İstihdamdaki artış ölçülü seviyede gerçekleşmekle birlikte trend olarak 24 aya ulaştı. Mayısta yeni siparişlerin yavaşlaması ve istihdamın artmaya devam etmesi firmaların birikmiş işlerini azaltabilmelerini sağladı. Bu ortada yeni ihracat siparişlerindeki zayıflık, stok düzeylerindeki artışı destekledi. Girdi stokları son altı ayda birinci kere artarken kesin eser stokları sekiz aylık düşüşün akabinde toparlanma gösterdi. Sonuncu eser stoklarındaki artış Eylül 2015’ten beri en yüksek süratte kaydedildi.

Enflasyonist baskıların hafiflediğine yönelik işaretler ikinci çeyrek ortasında da devam etti. Ham husus fiyatlarındaki artışa ve döviz kurundaki dalgalanmalara bağlı olarak girdi maliyetleri süratle artsa da enflasyon oranı üst üste beşinci ay geriledi ve Şubat 2021’den beri en düşük seviyede gerçekleşti. En son eser fiyatlarındaki artış da evvelki aya nazaran daha düşük seyretti.

YENİ İHRACAT SİPARİŞİ ALMAKTA ZORLANILDI

Tedarik zincirlerindeki aksamalar nisan ayına nazaran epeyce hafifledi ve böylelikle tedarikçi performansındaki bozulma Eylül 2020’den beri en ölçülü seviyede ölçüldü. İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker,şunları söyledi:

“Son aylarda yaşanan zorluklar, Türk imalat bölümündeki talebin mayıs ayında da durağan kalmasına yol açtı. Firmalar, Avrupa’daki ekonomik yavaşlama nedeniyle yeni ihracat siparişi almakta zorlandı. Bununla birlikte iş yapma şartlarının yakında güzelleşmeye başlayabileceği istikametinde birtakım sinyaller dikkat çekti. Örneğin tedarik zincirlerindeki aksamalar Eylül 2020’den beri en hudutlu seviyede gerçekleşirken maliyet enflasyonu üst üste beşinci ay geriledi. Bu kısmi iyileşmelerin siparişlerde tekrar büyümeyle sonuçlanması durumunda, istihdamda süregelen artış trendi firmaların bu sürece hazır olmasını sağlayacak.”

TAKİP EDİLEN 10 DALIN YEDİSİNDE ÜRETİM ARTTI

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI mayıs ayı raporuna nazaran, anket kapsamında takip edilen 10 bölümün yedisi üretim artışı kaydetti ve bu dallardan üçü büyüme bölgesine geri döndü. En süratli üretim artışları giysi ve deri eserleri ile metalik olmayan mineral eserler kesimlerinde gerçekleşti. Dokumacılık üretimi yatay seyrederken, makine ve metal eserleri ile ana metal bölümlerinde yavaşlama kaydedildi. Misal biçimde, kesimlerin çoğunluğunda yeni siparişler artış gösterdi. Bu açıdan en güçlü performans giysi ve deri eserleri dalında, en bariz yavaşlama ise ana metal endüstrinde izlendi. Dış talep tarafında besbelli zorluklar yaşandı ve ihracatın yalnızca üç dalda artması dikkat çekti.

İstihdamdaki güzelleşme eğilimi mayısta genele yaygın bir biçimde devam etti. En süratli artış makine ve metal eserler bölümünde gerçekleşti. Talep şartlarındaki düzgünleşme belirtilerine bağlı olarak dalların çoğunluğunda firmalar satın alma faaliyetlerini artırdı.

Girdi alımlarını sürdüren imalatçılar, kimi güzelleşme işaretlerine karşın birden fazla durumda teslimat gecikmeleri ile müsabakaya devam etti. Teslimat sürelerindeki en besbelli uzama elektrikli ve elektronik eserler bölümünde kaydedildi. Buna karşılık ağaç ve kağıt eserleri ile ana metal dallarında tedarikçi performansı düzgünleşti.

Girdi maliyetleri enflasyonu birçok kesimde gevşeme kaydederken en düşük oranlı artış ana metal kesiminde gerçekleşti. En süratli yükseliş ise metalik olmayan mineral eserlerde ölçüldü.

Zayıflayan talep ve yavaşlayan girdi maliyetleri enflasyonunun tesiriyle ana metal sanayi satış fiyatlarında en ölçülü artışın yaşandığı dal oldu. Öteki kesimlerde son eser fiyatları enflasyonu ekseriyetle yüksek düzeyini korudu. Mayısta bölümlerin yarısı en son eser fiyatlarını nisan ayına nazaran daha süratli artırdı.