İngiltere Maliye Bakanı Jeremy Hunt’ın nisan ayında ülkedeki yabancı uyruklulara sağlanan avantajlı vergi statüsünü kaldıracaklarını açıklamasının ardından ülkede ikamet eden zengin yatırımcılar arasında “çıkış planı” hareketliliği yaşanıyor.
Oksijen’den Elçin Poyrazlar’ın haberine göre, İngiltere yasaları “kendi vatanında ikamet etmeyen kişi” (non-domicile) olarak tanımlanan ve vergi beyannamesinde bunu bildiren kişilere yurtdışında elde ettikleri gelirlerden 15 yıla kadar vergi muafiyeti sağlıyordu.
Hunt’ın bütçe sunumunda açıkladığı değişikliğe göre Nisan 2025’ten itibaren İngiltere’ye taşınan kişilere ilk dört yıl, yurtdışındaki gelirlerinden vergi muafiyeti verilmesi ancak bu sürenin sonunda yerel vergi kanunlarına tabi olmaları öngörülüyor.
Halihazırda kısaca “non-dom” denen statüye sahip kişilere ise yabancı ülkelerdeki varlıklarını İngiltere’ye getirmeleri için iki yıllık bir geçiş dönemi kolaylığı sağlanacak.
Hunt, non-dom statüsünün kaldırılmasıyla 2028/29 mali yılı için 2.7 milyar sterlinlik bir kaynak elde etmeyi umduklarını da açıkladı.
Ancak evdeki hesap çarşıya uymayabilir.
Londra merkezli yeminli mali müşavir vergi uzmanı Tuğrul Yiğitoğlu “dünyadaki zenginlerin İngiltere’yi bugüne kadar paralarını park etmek için güvenli bir ülke olarak gördüklerini” söylüyor ve “non-dom statüsünün cazibesinden” söz ediyor.
Bu sistemin ülkeye yetenek, istihdam ve yatırım gelmesini kolaylaştırdığını savunanlar non-dom statüsünün kaldırılmasıyla İngiltere’nin “cazibe merkezi” olma özelliğini yitireceği kanısında.
İTALYA, İSVİÇRE, MALTA VE DUBAİ’YE GİDEBİLİRLER
Financial Times gazetesinin geçen hafta sonu “Zengin yabancılar İngiltere’den uzaklaşıyor” manşeti tam da buradan doğan hareketliliğe işaret ediyordu.
Sistemin değişebileceği sinyalinden sonra yabancılar yurtdışındaki varlıklarını hükümetin umduğu gibi İngiltere’ye getirmek yerine İtalya, İsviçre, Malta ve Dubai gibi vergi kolaylıkları sağlayan ülkelere yönelebilir.
Bunda hem Muhafazakar Parti’nin hem de İşçi Partisi’nin bu değişikliği yürürlüğe koyma iradesi de rol oynuyor.
Aslında İşçi Partisi’nin mali politikalarından biri olan non-dom statüsünün kaldırılması vaadinin Muhafazakar hükümet tarafından sunulması seçim öncesi taktiklerden biri olarak görülüyor.
YENİ İKTİDAR ADAYI DAHA SERT
İşçi Partisi’nin gölge maliye bakanı Rachel Reeves ise Hunt’ın açıklamasının ardından el yükselterek non-dom statüsüyle ilgili daha sert önlemler getireceklerini açıkladı.
Non-dom statüsü İngiltere’de yaşayan yabancı uyruklulara yurtdışındaki varlıkları üstünden gelir vergisi, sermaye kazanç vergisi ve veraset intikal vergisinden muafiyet sağlıyordu.
Yabancıları en çok düşündüren konuların başında yüzde 40 oranındaki veraset intikal vergisi geliyor.
İngiltere hükümeti Nisan 2025 tarihinden önce yabancıların yurtdışındaki varlıklarının bir vakıf çatısı altına alınması durumunda veraset intikal vergisinden muaf tutulacaklarını açıkladı.
Oysa Reeves, iktidara gelmeleri durumunda yurtdışında tüm vakıflardaki yabancı varlıkların İngiltere miras hukukuna tabi tutulacağını söyledi.
Londra’da Collyer Bristow hukuk firmasının ortaklarından hukukçu yeminli müşavir Tülin Kıranoğlu Hamit, hükümetin sunduğu bu değişikliğin “küreselleşmiş yatırımcı için büyük bir sorun teşkil ettiğini” söylüyor.
Kıranoğlu Hamit, bu değişikliğin en az dört yıl boyunca İngiltere’de yaşayan, dünyanın başka yerlerinde varlıkları olan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarını da ilgilendirdiğini belirtiyor.
TARTIŞMAYI BAŞKANIN EŞİ ALEVLENDİRDİ
İngiltere hükümetinin yurtdışından gelenlerle burada doğan ve yaşayan kişiler arasında vergi eşitliği ve bütçeye ek gelir sağlamak için bu adımı attığını söyleyen Kıranoğlu Hamit konunun siyasi tarafına da dikkat çekiyor.
Kıranoğlu Hamit’e göre aslında “çok teknik” olan bir mesele Başbakan Rishi Sunak’ın Hindistan vatandaşı eşi Akshata Murty’nin yurtdışı gelirlerinden İngiltere’de vergi ödememesi nedeniyle siyasi bir düzeye taşındı.
2022 yılında non-dom statüsünden faydalanan Murty’nin ’20 milyon sterlin tutarında vergiden kaçtığı’ yönündeki haberler non-dom konusunu gündeme taşımıştı.
“Hindistan’ın Bill Gates’i” olarak anılan dolar milyarderi Narayana Murty’nin kızı Akshata Murty’nin, babasının yazılım şirketi Infosys’te 690 milyon sterlinlik hissesi var. Murty bu hisselerden yılda yaklaşık 11.5 milyon sterlin kazanç elde ediyor.
Non-dom statüsü sayesinde vergi ödemediği yönündeki İngiliz medyasındaki haberler üstüne Murty, yasaları çiğnemediği ancak yine de İngiltere’de de vergi ödeyeceğini açıklamıştı.
Kıranoğlu-Hamit küresel finans merkezi olma hedefi taşıyan İngiltere’nin bu adımla “kendi ayağına sıktığı” görüşünün yayıldığını söylüyor:
“Brexit, Boris Johnson başbakan olmak istediği için gerçekleşti. Non-dom’un kaldırılma nedeni de Sunak’ın eşidir.”
İngiltere’de 4 Temmuz seçimleri öncesinde siyasiler arasındaki kıran kırana vergi savaşları, yabancı ya da yerli, pek çok kesimi acı ilaca mecbur bırakacağa benziyor.
NON-DOM STATÜSÜ NEDİR, KİMLER FAYDALANABİLİR?
- İngiltere’de yaşayan ancak kalıcı evinin yurtdışında olduğunu beyan eden kişiler bu statüden faydalanıyor.
- Bunun için kendisinin ya da babasının İngiltere dışında doğmuş olması gerekiyor.
- Bu statü milliyet, vatandaşlık ya da oturma izni durumuyla ilgili değil bir kişinin vergi statüsüyle ilgili.
- Mevcut kurallara göre non-dom’a sahip biri sadece İngiltere’de kazandığı geliri üstünden vergi ödüyor, yurtdışındaki gelirleri buna dahil edilmiyor.
- Vergi beyannamesinde kişilerin geçmişleri, hayat tarzları ve bir noktada anavatanına dönme ya da orada gömülmek gibi niyetlerinin bildirilmesi gerekiyor.
- İngiltere Gelir ve Gümrük İdaresi’nin 2022 verilerine göre 68 bin 800 kişi bu statüden faydalanıyor.
- Mevcut kurallara göre non-dom sahipleri en az 7 yıl İngiltere’de yaşarsa yılda 30 bin sterlin, 12 yıl yaşarsa yılda 60 bin sterlin ödemek zorunda.
- 2017’de getirilen bir değişikliğe göre ülkede en az 15 yıl yaşayan biri bu statü hakkını kaybediyor.
- 1997’den bu yana bu statüye sahip kişilerin yüzde 93’ü yurtdışında doğmuş, yüzde 4’ü çok uzun süredir yurtdışında yaşamış kişiler.
- 5 milyon sterlin üstünde gelir sağlayan her on kişiden üçü non-dom statüsünden faydalanıyor.
- Non-dom statüsü sahibi kişilerin çoğu Batı Avrupa, Hindistan ve ABD’den geliyor.
- 2001’den bu yana Çin ve eski Sovyet ülkelerinden gelenlerde büyük bir artış var.
- ‘Non-dom’lar çoğunlukla Londra ve çevresinde yaşarken, 10 yetişkinden biri Kensington, City ve Westminster semtlerinde ikamet ediyor.
patronlardunyasi.com