Cahit Sıtkı Tarancı, 4 Ekim 1910 yılında Diyarbakır’da doğdu. Galatasaray Lisesinden mezun oldu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesine bir müddet devam etse de daha sonra Ankara Yüksek Ticaret Okulunu bitiren usta şairin bugün 112’incı doğum yılı.
İyi doğdun Cahit Sıtkı Tarancı…
Sümerbank’ta memur olarak çalıştı. 1939 yılında Paris Radyosunda Türkçe yayınlar yapmıştır. 2. Dünya Savaşı başladıktan sonra ülkeye dönmüştür. Türkiye’de Çalışma Bakanlığında bir müddet vazife yaptı.
Cahit Sıtkı denilince hepimizin aklına Yaş Otuz Beş şiiir gelir. Usta şairin doğum gününde şiiri hatırlayalım…
“Yaş otuz beş, yolun yarısı eder…”
Böyle başlar Cahit Sıtkı Tarancı’nın o meşhur şiiri.
Ölüm, ayrılık temalarını en uygun anlatan şiirlerden olan Otuz Beş Yaş, edebiyatımızın kült yapıtlarındandır.
“Şiirlerinde ömür ve aşk…”
Behçet Necatigil’in deyişiyle.. “Şiirlerinde, yaşamanın ve aşkın hoşluğunu öven, mevtin üstünlüğünü vurgulayan, Türkçeyi bütün tatlılık ve anlatım gücüyle şiire geçiren Cahit Sıtkı Tarancı, periyodunun en çok okunan şairlerinden biri olmuş, hiçbir akıma bağlanmadan kendine mahsus bir şiir geliştirmiştir.”
“Ölüm şairi”
Usta şair, yeniden bir ekim ayında Viyana’da hayatını kaybetti. Türk şiirinin “Ölüm Şairi” olarak bilinen Cahit Sıtkı’nın en kıymetli şiirdir 35 Yaş…
Şairin mevt hissini en yeterli anlattığı şiirlerden olan bu dizeler, Cahit Sıtkı’yı bize daima çağrıştırıyor.
Hatırısına hürmetle; uygun ki doğdun Cahit Sıtkı Tarancı…
Kendine eleştiriler
Cahit Sıtkı, Mart 1951’de Varlık’ta yayınlanan söyleşisinde kendine mahsus bu şiir anlayışının vakitle nasıl geliştiğini şöyle anlatır, “İlk yazılarımda biçim zayıflığı vardı; dize titizliği, bütün telaşı yoktu. Evvelce duymak kafidir sanırdım. Ne kadar aldanıyormuşum! Rahmet versin, sonradan kendimi toparlayabildim: Ömrümde Sükût ile Otuz Beş Yaş’ı okuyanlar bu farkı görebilirler. Edebiyat anlayışı vakitle oluşur.”
Cahit Sıtkı Tarancı
Şairin tıpkı söyleşide en çok kimleri okuduğu, kimlerin tesirinde kaldığı sorusuna verdiği karşılık ise şöyle…
“Bütün Fransız şairleir okudum”
“Villon’dan, Ronsard’dan başlayarak Superville’e, Pierre Emmanuel’e kadar bütün Fransız şairlerini okudum. Hepsinden de çok şeyler öğrenmişimdir. Bu ortada bilhassa Baudelaire ile Verlaine’e çok şey borçluyumdur; bu şairler beşere kişiliğini bulduran çeşitten, ağabey ve dost şairlerdir; beşere kötülük değil güzellik ederler. Bizim şairler ortasında da, dikkatli bir şiir okuyucusuna çok şeyler öğretecek olanları vardır. Divan şairlerinden, halk şairlerimizden yararlandığım kadar, Yahya Kemal’den, Haşim’den ve daha yenilerden de yoluma ışık serpmiş olan şiirler hatırlıyorum. İşini namuslu gören her şair, kendisinden sonra geleceklere muhakkak bir şeyler öğretir. Bunun için, genç şairlerin, kendilerinden evvel gelmiş olanları dikkatle okumaları çıkarları gereğidir.”
Yaş Otuz Beş
Cahit Sıtkı’nın şiirinden bu kadar kelam edip, Otuz Beş Yaş’ı paylaşmamak olmazdı.
Yazıyı Otuz Beş Yaş şiiriyle bitiriyoruz..
Buyurun…
Yaş otuz beş! yolun yarısı eder.
Dante üzere ortasındayız ömrün.
Delikanlı çağımızdaki cevher,
Yalvarmak, yakarmak beyhude bugün,
Gözünün yaşına bakmadan masraf.
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
Ya gözler altındaki mor halkalar?
Neden bu türlü düşman görünürsünüz,
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
Zamanla nasıl değişiyor insan!
Hangi fotoğrafıma baksam ben değilim.
Nerde o günler, o şevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben değilim;
Yalandır dertsiz olduğum palavra.
Hayal meyal şeylerden birinci aşkımız;
Hatırası bile yabancı gelir.
Hayata bir arada başladığımız,
Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir;
Gittikçe artıyor yalnızlığımız.
Gökyüzünün diğer rengi de varmış!
Geç farkettim taşın sert olduğunu.
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir kaygı olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.
Ayva sarı nar kırmızı sonbahar!
Her yıl biraz daha benimsediğim.
Ne dönüp duruyor havada kuşlar?
Nerden çıktı bu cenaze? ölen kim?
Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar?
Neylersin mevt herkesin başında.
Uyudun uyanamadın olacak.
Kimbilir nerde, nasıl, kaç yaşında?
Bir namazlık saltanatın olacak,
Taht misali o musalla taşında.
Ergül Tosun
Kitap sayfası için bağlantı:
